Hepimiz bu cümleyi sık sık kullanırız, bu genelde ağır hakaret içeren cümleleri tanımlamak için başvurduğumuz bir deyimdir. Bizim burada kast ettiğimiz, son derece masum görünen ancak tartışma esnasında gerilimi tırmandıran cümlelerdir.
1) SİNİRLİSİN: Bu cümlede kasıt farkındalık yaratmak olsa da, öfkeli birisine sinirlisin demek karşı tarafın daha da öfkelenmesine ve kendisini savunmaya geçmesine neden olmaktadır. İletişime hiçbir katkısı olmadığı gibi farkındalık yaratmak adına da hiçbir katkısı yoktur. Bunun yerine, biraz ara versek daha iyi anlaşacağımızı düşünüyorum, demek daha etkili olacaktır.
2) SAKİN OL: Tıpkı sinirlisin cümlesi gibi, bu cümlede gerilimi tırmandırmak için bire birdir. Karşımızdaki kişiye anlaşılmadığı ve öfkelenmeye hakkı olmadığı ile ilgili bir uyarı niteliği taşır. Sakin olamayacak kadar öfkeli birisine, sakin ol demek yerine, sonuna kadar dinlemeyi ve onu anladığımızı belirten cümleler kurmayı seçebiliriz. Anlaşıldığını düşünen kişi, durup kendine bakmayı ve daha sakin konuşmayı otomatik olarak seçecektir.
3) ANLADIN MI ya da ANLIYOR MUSUN? Bu cümlede karşımızdaki kişinin bizi anlayacak kapasitede almadığı mesajını içerir. Anlattığınız konunun önemi kalmaz, kişi zekasının sınandığı fikrine kapılır. Diğer tarafta siz kendinizi ifade edebiliyorsunuz ancak karşınızdaki ‘anlayışı kıt’ biriymiş hissini yaratır. Biz doğru anlatıyorsak, diğerleri anlayabilir, bizim bundan şüphemiz olmaması gerekir. Bunun yerine anlatabiliyor muyum ya da anlatabildim mi cümlelerini kurmak taraf yaratmaz, uzlaşmaya zemin hazırlayabilir.
4) TAMAM DA: Bu bağlaç bizim yine karşı tarafın anlattığı her şeyi çürüttüğümüzün kanıtıdır. Her ne kadar olumlu olan ‘tamam’ kelimesiyle başlasa da, buradaki ‘da’ eki söylediği hiçbir şeye katılmadığımız mesajını içerir. Bunun yerine, konuşmanın şu kısmına tamamen katılıyorum, bununla birlikte şu kısımlarda biraz daha konuşmamız gerektiğine inanıyorum, denilebilir.
5) EVET AMA: Tamam da bağlacında olduğu gibi evetten sonra gelen ama iletişimi olumludan olumsuza çevirmeye yetecektir. Evet ama yerine, bununla birlikte gibi bir önceki cümleyi değersizleştirmeyen bir bağlaç kullanılabilir.
6) HAKLISIN: Esasında bu cümle hayat kurtaran bir cümle gibi görünse de tartışmalarda ters etki yaratmaktadır. Hararetli bir tartışmada, karşınızdaki sizden fikir beyan etmenizi beklerken haklısın demek, gerilimi tırmandırmak için birebirdir. Sadece haklısın demek yerine, şu konuda hak veriyorum ama şu konularda biraz daha konuşmaya ihtiyacımız var demek daha yararlı olacaktır.
7) HAKSIZSIN: Genelde uzun bir açıklama yapan kişiye haksızsın demek yine gerilimi tırmandırır, bunun yerine sana bazı konularda hak veremiyorum, şu konuda böyle düşünmüyorum demek karşımızdaki kişiye anlamak için çaba harcadığımız mesajını verir, bu da iletişimin olumlu sürmesine zemin hazırlar.
8) SONUÇ: Bu cümlede karşınızdaki kişi sakinse bile onu delirtmeye yetecek bir cümledir. Size açıklama yapan ya da bir konuyu anlatmaya çalışan birine direk olarak, ‘sonuç’ diye sorarsanız yine karşınızdaki kişinin anlattığı bütün meseleyi değersizleştirdiğiniz, dinlemediğiniz, anlamaya çalışmadığınız ve önemsemediğiniz mesajını içerir. Bunun yerine, anlattıklarını anlıyorum bunun sonucunda ne oldu ya da ne hissettin ve ya ne düşündün gibi cümleler kurabilirsiniz.
9) SENİN SORUNUN: Bu cümle karşı tarafta müthiş bir hayal kırıklığı yaratır. Karşınızdaki kişiyi sorun her neyse sizinle paylaştığına ya da dertleştiğine ya da sitem ettiğine pişman ettirir. Yalnız bırakmak, biz kavramından, sen ve ben bireyselliğini vurgulamak olur ki bunu söylediğiniz kişi sizi artık öteki olarak algılamaya başlar. Kendisinin eşi, dostu, kardeşi değil de bir yabancı olarak görür ve sizinle iletişimi keser. Dertleşmez paylaşmaz olur.
10) SAÇMALAMA: Bazen karşımızdaki kişi konudan uzaklaşmış olsa da, hatta anlattıkları hiç ilgimizi çekmiyor bile olsa, saçmalama demek son derece tehlikelidir. Yine gerilimi tırmandırır ve kavgaya zemin hazırlar. Bunun yerine, ne anlatmak istediğini tam anlayamıyorum, şunu mu demek istiyorsun, ya da konumuza dönelim mi biraz uzaklaştık sanırım konuştuğumuz ana konudan, demek karşı tarafta farkındalık yaratır ve iletişim sağlıklı devam eder.
11) ABARTMA: Böyle bile olsa abartma kelimesini kullanmamak yerinde olur, bunun yerine, sanırım bu durum ya da konu seni çok etkiledi, zamanla böyle düşünmeyeceksin ya da hissetmeyeceksin, demek yerinde olur.
UZM.PSK.NUR GEZEK
